Złota moneta Szwajcarskie 20 Franków – Helvetia 5,81 g

Historia

Nazwa nadawana złotej monecie szwajcarskiej 20 franków Helvetia

Nazwa nadawana najbardziej znanej szwajcarskiej złotej monecie, jak i samemu krajowi (Helwecja), wywodzi się od celtyckiego plemienia, określanego jako Helweci, które osiadło około 500 lat p.n.e. na terenach alpejskich, dzisiaj znanych jako Szwajcaria. Nazwa tego plemienia, a w następstwie całego regionu, przetrwała w języku łacińskim. Współcześnie urzędową nazwą Szwajcarii jest Konfederacja Szwajcarska lub po łacinie Confoederatio Helvetica i stąd bierze się nazwa pięknego wizerunku kobiety, uosabiającej Szwajcarię, przedstawionego na awersie szwajcarskiej złotej monety 20 franków “Helvetia”.

Narodziny szwajcarskiego franka

Do połowy dziewiętnastego wieku, kantony Szwajcarii (państwa członkowskie) miały przywilej bicia swoich własnych monet. Egzekwując równocześnie swoje prawa, biły one ogromne ilości monet, o różnych nominałach, wadze i czystości i przy tym o różnym składzie surowcowym. Ponadto miał miejsce silny dopływ monet zagranicznych ze względu na korzystne dla prowadzenia handlu położenie geograficzne oraz na przekazywanie środków pieniężnych do ojczyzny przez stosunkowo dużą liczbę najemników szwajcarskich, zatrudnianych w tym czasie przez różne dwory w całej Europie. Ta duża ilość różnorodnych monet komplikowała codzienne transakcje i wobec tego, by unikać pomyłek, kantony zgodziły się na przyznanie wyłącznych praw do bicia i wypuszczania monet rządowi federalnemu. W roku 1850, zgodnie z obowiązującym prawem, szwajcarskie Zgromadzenie Federalne przyjęło Federalną Ustawę Monetarną, która ustalała, że podstawą nowego systemu monetarnego będzie srebro oraz że nowe jednolite srebrne monety tego systemu będą nosiły nazwę szwajcarskich franków.

Frank szwajcarski a Łacińska Unia Monetarna

W 1865 roku Włochy, Francja, Belgia i Szwajcaria założyły pierwszą europejską dużą unię walutową pod nazwą “Łacińska Unia Monetarna”. Unia ta podjęła próbę zunifikowania pieniędzy tych krajów w celu stworzenia pojedynczej jednolitej waluty. Członkowie- założyciele Unii uzgodnili jednakową czystość i masę swoich monet, które zostały dostosowane do francuskiego srebrnego i złotego franka, a następnie uzgodnili swobodną wymianę wszystkich innych złotych i srebrnych monet na zasadzie równości niezależnie od przedstawianych na nie różne projekty, wizerunki czy nazwy. Stosunek dwóch metali szlachetnych został podobnie standaryzowany, przy czym 4,5 grama srebra odpowiadało 0,290322 gramom złota, czyli stosunek wynosił 15,5: 1. Standaryzacja ułatwiła i uprościła handel pomiędzy krajami członkowskimi i była postrzegana jako atrakcyjna koncepcja, skłaniająca inne kraje europejskie do przyłączenia się. Chociaż Unia popełniła wiele błędów, wśród których było wydrukowanie przez poszczególne rządy nadmiernej ilości papierowych pieniędzy powyżej ustalonego stosunku pomiędzy papierowymi banknotami a znajdującymi się w obiegu kruszcowymi monetami, to wszystkie te błędy były raczej konsekwencją niewłaściwych ludzkich ocen niż upadku jednolitego kruszcowego systemu monetarnego. Tym niemniej unia rozszerzała się aż do przedednia Pierwszej Wojny Światowej i formalnie przestała istnieć dziesięć lat później, w 1927 roku.

Utworzenie szwajcarskiej złotej monety 20 franków

Mimo przystąpienia do Unii, której monety bazowały zarówno na złocie, jaki srebrze, Szwajcaria nie zdecydowała się przez prawie dwadzieścia lat na wydanie swoich własnych złotych franków. Istniały dwie przyczyny: jedną był fakt, że dwoma największymi partnerami handlowymi Szwajcarii były Włochy i Francja, co powodowało duży dopływ złotych monet z tych krajów, a ponieważ monety te były traktowane przez władze szwajcarskie jako prawny środek płatniczy, nie odczuwano potrzeby wpuszczania własnych złotych monet. Drugą przyczyną było to, ze wartość nominalna złotych monet w unii monetarnej byłą ustalona w przybliżeniu na równowartość rynkowej ceny złota, wobec czego bicie i wypuszczanie takich monet nie przynosiło zysku.

Pozostali członkowie unii tolerowali tę drugą przyczynę przez jakiś czas, ale gdy Francja oskarżyła Szwajcarię o “monetarne pasożytnictwo”, szwajcarski rząd federalny podjął w 1883 roku decyzję, wyłącznie ze względów politycznych, o rozpoczęciu emisji własnej wersji złotego franka. Mimo podjęcia produkcji szwajcarskich złotych monet wielkości ich emisji były stosunkowo niewielkie przez następne dwadzieścia lat. Jednakże sytuacja uległa zmianie wraz z wybuchem Pierwszej Wojny Światowej, gdy zarówno Francja, jak i Włochy zrezygnowały ze swych standardów metali szlachetnych na rzecz pieniądza fiducjarnego. W okresie dwudziestolecia międzywojennego Szwajcaria wypuściła około 51 milionów złotych franków, czyli 83% całej ilości monet szwajcarskie 20 franków, wypuszczonych od 1883 roku.

Wartość szwajcarskich franków opiera się na standardzie złota

W ślad za Stanami Zjednoczonymi po 1971 roku świat zaczął porzucać standard złota na rzecz pieniądza czysto fiducjarnego. Chociaż Szwajcaria przyjęła podobny system w odniesieniu do emisji papierowego pieniądza, to poważna różnica polegała na tym, że Szwajcarski Bank Narodowy, centralny bank kraju, został zobowiązany do utrzymywania co najmniej 40% swoich aktywów w złocie bulionowym. Oznaczało to, że Szwajcarski Bank Narodowy nie mógł zwiększyć podaży pieniądza (tworząc pieniądz fiducjarny z powietrza) ponad ustalony stosunek pomiędzy aktywami w postaci papierów wartościowych a złotem. W rezultacie, szwajcarski papierowy frank był postrzegany jako godna zaufania pochodna dawnego monetarnego złotego franka, dzięki czemu od lat siedemdziesiątych dwudziestego wieku szwajcarski frank był najbardziej mocną i najlepiej funkcjonująca walutą.

Niestety, były siły, które zadecydowały, że nie leży w interesie Szwajcarii posiadanie pieniądza fiducjarnego równie dobrego jak złoto i w ten sposób przy politycznym wsparciu dokonana została zmiana w konstytucji szwajcarskiej, wskutek której Szwajcaria odeszła od standardu złota w kwietniu 1999 roku. Rok później , gdy cena złota była niska i wynosiła 250 dolarów za uncję, Szwajcarski Bank Narodowy zaczął stopniowo pozbywać się swoich rezerw złota przez ich sprzedaż na rynku. Sprzedaż pierwszej transzy została zakończona w roku 2005, sprzedano 1.300 ton złota po średniej cenie 351 dolarów za uncję, przez co naród szwajcarski poniósł znaczne straty, gdyż cena złota wzrastała, osiągając poziom 1.900 dolarów za uncję w roku 2011. Do tej pory Szwajcarski Bank Narodowy sprzedał 1.550 ton złota ze swoich pierwotnych rezerw 2.590 ton, zachowując dzisiaj jedynie 1.040 ton złota bulionowego czyli 10% aktywów Szwajcarskiego Banku Narodowego.