Gotówka sojusznikiem Polaków. Czemu tak chętnie po nią sięgamy?

Pandemia COVID-19 była – i w dalszym ciągu pozostaje – niezwykle trudnym sprawdzianem dla rządów i banków centralnych, ale również dla nas obywateli. Nie da się ukryć, że pozostawiła trwałe piętno na sposobie bycia przeciętnego Kowalskiego i skłoniła do refleksji w odniesieniu do wielu płaszczyzn, w tym podejściu do szeroko rozumianej kwestii finansów.

Czy pozycja gotówki jest zagrożona?

Globalny trend cyfryzacji, który staje się coraz bardziej widoczny w wielu dziedzinach naszego codziennego życia, sprawił, że małymi krokami pozostawiamy w tyle klasyczne rozwiązania. Można by rzec, że jest to szczególnie widoczne w przypadku płatności gotówkowych, przede wszystkim w odniesieniu do osób młodych, które na co dzień wybierają wygodę i praktycznie każdą transakcję realizują przy użyciu kart płatniczych. W takich warunkach trudno się dziwić, że idąc do sklepu, fryzjera, wychodząc na przysłowiowe miasto czy podczas podróży zaczynają pojawiać się problemy z płatnością przy użyciu gotówki. Jestem niemal pewna, że każdy chociaż raz w życiu spotkał się z pytaniem: „A czy nie ma Pan/Pani karty, bo byłoby szybciej?” albo stwierdzeniami: „Nie mam jak wydać” lub „nie przyjmujemy gotówki”. Nierzadko traktujemy to jako błahostkę, jednak takie sytuacje rodzą już nie tyle zdenerwowanie, co prowadzą do pytania, gdzie w tym wszystkim jest miejsce na naszą wolność.

„Eliminacja gotówki w ramach prowadzenia forsowanej przez niektóre banki, media i międzynarodowe koncerny ekonomii bezgotówkowej nie sprzyja poszerzaniu i wzmacnianiu wolności jednostek. Wręcz przeciwnie generuje ryzyka dla bezpieczeństwa i suwerenności państw narodowych oraz dla wolności poszczególnych obywateli” – zauważył Adam Glapiński – Prezes Narodowego Banku podczas ubiegłorocznego Kongresu Obsługi Gotówki.

Czy Polacy darzą zaufaniem płatności bezgotówkowe?

Wraz ze wzrostem popularności płatności bezgotówkowych analogicznie rosną obawy o potencjalne ryzyka generowane przez ten typ obrotu pieniądzem. Coraz głośniej mówi się chociażby o ochronie wrażliwych danych czy próbach interwencji państwa na polu naszych decyzji zakupowych. Na podstawie cyklu badań przeprowadzonych przez firmę Tavex, dotyczących preferowanych przez Polaków metod płatności, obserwujemy tendencję wzrostową w zakresie braku poczucia bezpieczeństwa przy wyborze płatności bezgotówkowych. Pod koniec ubiegłego roku ponad 46% ankietowanych wyraziło swoje zaniepokojenie, że może paść ofiarą oszustwa płacąc kartą. Co ciekawe, pod koniec pierwszego kwartału 2021 roku było to już ponad 52%!

Polacy potrzebują gotówki

Warto odnotować, że mimo wspomnianego wcześniej trendu cyfryzacji, w zdecydowanej większości jesteśmy przeciwni likwidacji płatności gotówkowych. Nasze badania nie pozostawiają złudzeń – Polacy doceniają pozytywy gotówki, czego najlepszym dowodem jest bardzo wysoka zgodność w wynikach obu badań. Pod koniec 2020 roku na pytanie: „Czy według Ciebie gotówka jest potrzebna gospodarce?” 68,6% ankietowanych odpowiedziało, że tak, przeciw było 12,6%, natomiast 18,8% uznało, że nie ma wiedzy na ten temat. Z kolei w przypadku badań przeprowadzonych pod koniec pierwszego kwartału 2021 roku, 68,5% ankietowanych stanęło po stronie gotówki, natomiast 12,4% uznało ją za zbędną.

Pandemia otworzyła oczy polskim konsumentom

Wyniki naszych badań doskonale obrazują nastroje polskich konsumentów, którzy w obliczu pandemii na powrót zaprzyjaźnili się z gotówką i odnaleźli w niej sojusznika, który jest w stanie zapewnić im bezpieczeństwo w niepewnych gospodarczo czasach. Ten „powrót do korzeni” można było zaobserwować szczególnie na początku koronakryzysu, który przypadł na marzec i kwiecień 2020 roku. Wówczas Polacy wręcz okupowali bankomaty oraz oddziały banków celem wypłacenia oszczędności na wypadek potencjalnych zawirowań na rynkach finansowych – z danych NBP wynika, że najwięcej wypłat odnotowano od 12 do 17 marca, kiedy to uszczupliliśmy swoje oszczędności na kontach bankowych o 18 miliardów złotych.

Podaż pieniądza gotówkowego – stan na marzec 2021 roku

Pozostając przy temacie danych NBP, warto zwrócić uwagę na te odnoszące się do ilości pieniądza gotówkowego w obiegu – z raportu wynika, że od początku marca 2020 roku przybyło niemal 94,5 miliarda złotych, co jest tożsame ze wzrostem o niemalże 40%.

Z kolei przez pierwsze trzy miesiące 2021 roku zaobserwowaliśmy wzrost na poziomie 4%, czyli o 12 miliardów złotych, 7,3 miliarda złotych w ujęciu miesiąc do miesiąca.

Więcej na temat płatności gotówką – kiedy warto po nią sięgnąć, a kiedy postawić na pieniądz bezgotówkowy – znajdziecie w naszym najnowszym odcinku na Spotify. W rozmowie z Aleksandrem Pawlakiem – Prezesem Zarządu Tavex Sp. z o.o. – Aleksandra Burta nieco przybliża temat różnych sposobów realizacji płatności, zarówno w kraju, jak i poza jego granicami, ze szczególnym uwzględnieniem szans i zagrożeń, jakie niesie każda z nich. Miłego słuchania! https://open.spotify.com/episode/6aIx3FPtAMS06nDzSoqpwj?si=b0be8ac1a2ab4eef