A gdyby tak za jakiś czas mieć dokładnie tyle oszczędności, ile sobie zaplanujemy… Wbrew pozorom to wcale nie musi być złudne marzenie! W tym artykule pokażemy Ci, jak formułować cele finansowe tak, by rzeczywiście je osiągnąć. Sekret tkwi w kilku prostych zasadach – poznaj je i zobacz, jak finanse zaczynają działać na Twoją korzyść!
Cele finansowe – jak je właściwe określić?
Wyobraź sobie, że postanawiasz: „będę więcej oszczędzać”. Brzmi dobrze, ale… co to właściwie oznacza? Ile chcesz oszczędzać? Jak to zmierzysz? Kiedy chcesz osiągnąć swój cel? Taki ogólny cel nie daje żadnych konkretnych wskazówek, więc łatwo o nim zapomnieć, zrezygnować lub nawet nie wiedzieć, czy faktycznie osiągnąłeś sukces.
Metoda SMART
Teraz wyobraź sobie, że formułujesz cel zgodnie z metodą SMART:
„Zaoszczędzę 6000 zł w ciągu roku, odkładając co miesiąc 500 zł na konto oszczędnościowe. Aby to zrobić, ograniczę wydatki na jedzenie na mieście i subskrypcje, których nie używam. Zrealizuję cel do 31 grudnia 2025 roku.”
Brzmi zupełnie inaczej, prawda? Ten cel jest precyzyjny (specific), mierzalny (measurable), realny (achievable), istotny (relevant) i określony w czasie (time-based) – czyli SMART! Teraz przyjrzyjmy się, jak wyznaczać cele finansowe krok po kroku, aby zwiększyć swoje szanse na sukces.
5 rzeczy, o których musisz pamiętać, by Twoje cele finansowe były zgodne z metodą SMART:
1. Precyzja – określ:
- finalną kwotę, jaką masz zaoszczędzić;
- konkretną kwotę jaką masz odkładać co miesiąc;
- miejsce, w którym będziesz lokować środki;
- dokładny termin realizacji;
- co konkretnie zrobisz, by osiągnąć cel.
2. Mierzalność – Twój cel musi być tak sformułowany, by możliwe było dokładne „zmierzenie” efektów np. postanów „będę odkładać 500 zł co miesiąc przez 12 miesięcy”.
3. Osiągalność – zastanów się czy Twój cel jest dla Ciebie osiągalny i w jaki sposób np. „mogę osiągnąć ten cel, rezygnując z codziennej kawy na wynos (oszczędność 200 zł miesięcznie) i ograniczając jedzenie na mieście (oszczędność 300 zł)”.
4. Istotność – Twój cel musi mieć dla Ciebie znaczenie i być ważny również w kontekście Twoich celów długoterminowych np. „fundusz awaryjny zapewni mi spokój ducha w razie niespodziewanych wydatków, takich jak naprawa samochodu czy wizyta u lekarza”.
5. Termin – musisz określić, ile dokładnie masz czasu na realizację ustalonego celu np. „zrealizuję ten cel do końca grudnia 2025 roku”.
Przykłady dobrze i źle sformułowanych celów finansowych
1. Cele precyzyjne
Cel musi być jasny i szczegółowy. Zamiast mówić „chcę oszczędzać więcej”, zdecyduj, na co dokładnie oszczędzasz i w jaki sposób to osiągniesz.
Zły przykład: „Chcę mieć więcej pieniędzy na koncie.”
Dobry przykład: „Chcę stworzyć fundusz awaryjny w wysokości X zł, który będzie pokrywał 3 miesiące podstawowych wydatków.”
2. Cele mierzalne
Twoje postanowienie musi być mierzalne, abyś mógł sprawdzać postępy. Dzięki temu wiesz, czy jesteś na dobrej drodze.
Zły przykład: „Będę wydawać mniej na zakupy.”
Dobry przykład: „Zmniejszę wydatki na zakupy spożywcze o 300 zł miesięcznie, tworząc plan posiłków i ograniczając impulsywne zakupy.”
3. Cele osiągalne
Cel musi być realistyczny, biorąc pod uwagę Twoje dochody, wydatki i sytuację życiową. Zbyt ambitne plany mogą prowadzić do szybkiego zniechęcenia.
Zły przykład: „Zaoszczędzę 100 000 zł w ciągu roku (mimo że zarabiam 3000 zł miesięcznie).”
Dobry przykład: „Zaoszczędzę 6000 zł w ciągu roku, odkładając 500 zł miesięcznie i rezygnując z wydatków na rzeczy, których nie potrzebuję.”
4. Cele istotne
Cel powinien mieć dla Ciebie znaczenie i być zgodny z Twoimi priorytetami. Pomyśl, dlaczego chcesz go osiągnąć. Powinien wspierać Twoje cele długoterminowe.
Zły przykład: „Zaoszczędzę pieniądze na coś, ale jeszcze nie wiem na co.”
Dobry przykład: „Zaoszczędzę X zł na własny samochód, bo znacznie ułatwi codzienne życie.”
5. Cele określone w czasie
Określ konkretny termin realizacji celu. Bez daty końcowej łatwo o odkładanie działań na później.
Zły przykład: „Kiedyś zacznę oszczędzać na emeryturę.”
Dobry przykład: „Zaoszczędzę 12 000 zł na emeryturę w ciągu 2 lat, wpłacając 500 zł miesięcznie na konto oszczędnościowe.”
Wyznaczanie celów finansowych zgodnie z metodą SMART pomaga przełożyć marzenia na konkretne działania. Dzięki temu łatwiej jest monitorować swoje postępy, utrzymać motywację i zrealizować nawet trudniejsze finansowe wyzwania. Wystarczy trochę planowania i konsekwencji, aby Twoje cele zamieniły się w rzeczywistość!
Cele kwartalne
Cele kwartalne mogą być skuteczniejszym podejściem niż roczne postanowienia, ponieważ dają większą elastyczność i lepszą kontrolę nad realizacją. W ciągu roku nasza sytuacja życiowa, priorytety czy potrzeby mogą się zmienić, a cele, które na początku wydawały się ważne, mogą stracić swoją aktualność. Dzięki podziałowi na kwartały możemy regularnie reflektować nad postępami i dostosowywać nasze plany do bieżących okoliczności, unikając frustracji na koniec roku, że coś się nie udało – zwłaszcza jeśli pierwotny cel przestał mieć sens.
Cele kwartalne sprzyjają także systematycznemu podejściu – pozwalają skupić się na mniejszych, konkretnych zadaniach, które łatwiej jest realizować niż próbować osiągnąć wszystko na raz. To praktyczne rozwiązanie, które wspiera zarówno regularną refleksję, jak i generowanie nowych pomysłów na kolejne kroki. Badania pokazują, że ludzie najczęściej porzucają postanowienia po kilku tygodniach, gdy motywacja spada – cele kwartalne dają szansę na częstsze „nowe początki” i utrzymanie zaangażowania. W efekcie łatwiej jest wytrwać w postanowieniach i cieszyć się ich realizacją.
Jak śledzić swoje osiągnięcia?
Znasz to uczucie, gdy na ekranie telefonu pojawia się powiadomienie o tym, że Twój streak w Duolingo przepadnie, jeśli dziś nie zrobisz kolejnej lekcji? W takim momencie jesteś w stanie rzucić wszystko, by tylko nie stracić swoich osiągnięć, szczególnie jeśli pracujesz nad nimi od wielu dni. Dlaczego to jest tak motywujące?
Stanowi to pewnego rodzaju wyzwanie – przypomina Ci to o Twoich celach i uświadamia ryzyko straty. Kiedy widzisz, że musisz wykonać zadanie w określonym czasie, czujesz presję, by nie dać się pokonać „walce” z czasem. Wiedząc, że musisz działać teraz, mobilizujesz się do podjęcia wysiłku. Ta sytuacja tworzy poczucie pilności, które jest niezwykle motywujące, ponieważ nie masz wyjścia – musisz działać, by nie przegapić swojej szansy na osiągnięcie zamierzonych celów. To właśnie ta kombinacja wyzwania, przypomnienia o celach i ograniczonego czasu sprawia, że jesteś bardziej zaangażowany w naukę, a to, co mogłoby wydawać się rutyną, staje się ekscytującą grą o utrzymanie swoich osiągnięć.
Habit trackery
Na podobnej zasadzie działają habit trackery – narzędzia służące do monitorowania nawyków i postępów w realizacji celów. Mogą przybierać formę aplikacji mobilnych, arkuszy kalkulacyjnych, a nawet zwykłych tabel w notatniku. Motywują one do regularności i przypominają o wyznaczonych celach. Podobnie jak w przypadku Duolingo, monitorowanie swoich postępów za pomocą habit trackerów to nie tylko praktyczny sposób na osiąganie celów, ale także świetny motywator. Taki tracker – czy to aplikacja, arkusz kalkulacyjny, czy zwykła kartka papieru – pozwala zobaczyć, jak daleko już zaszedłeś. Wizualne dowody sukcesu pobudzają ośrodek nagrody w mózgu, dostarczając dawki dopaminy, co zwiększa szanse na kontynuację wysiłków!
Śledź swoje sukcesy!
Odnotowywanie swoich osiągnięć w sferze finansów osobistych jest niezwykle prostym, a zarazem skutecznym sposobem na utrzymanie motywacji. Przykładowo, jeśli postanowisz odkładać daną sumę co miesiąc, koniecznie zaznaczaj każdy sukces. Możesz również rozbić miesięczny cel na mniejsze cele tygodniowe – badania potwierdzają, że to zwiększa szansę na realizację. Z czasem, gdy zauważysz rosnącą kwotę, dostarczy Ci to mnóstwo satysfakcji. Takie monitorowanie pomaga również oprzeć się impulsywnym wydatkom – nie chcesz przecież zepsuć swojej „serii” oszczędzania!
Habit trackery wspierają nie tylko oszczędzanie, ale także regularne inwestowanie, ćwiczenie, naukę nowych umiejętności czy rozwijanie zdrowych nawyków. Dzięki nim łatwiej przekształcić duży, abstrakcyjny cel („chcę być bardziej oszczędny”) w zestaw małych, codziennych działań, które stopniowo prowadzą do sukcesu.
Co więcej, regularne śledzenie postępów to idealny moment na refleksję. Jeśli zauważysz, że coś nie idzie zgodnie z planem – na przykład nie udało Ci się odłożyć tyle, ile chciałeś – możesz szybko zareagować, zmieniając strategię lub dostosowując cele do swoich możliwości. Habit trackery pozwalają być elastycznym, a jednocześnie przypominają, że każdy, nawet najmniejszy krok w kierunku obranych celów, przybliża Cię do realizacji Twoich marzeń.
