Jak dużo złota istnieje na świecie?

Banki centralne dalej na zakupach złota, bijąc rekord za rekordem, co tyczy się również NBP. Kto ile kupuje, gdzie wzrosło, gdzie spadło – o tym szerzej w dzisiejszym wpisie, poświęconym ostatniemu raportowi Światowej Rady Złota.

Artykuł dostępny jest także w wersji video:

Niedawno ukazało się opracowanie Światowej Rady Złota na temat sytuacji na rynku w III kwartale. Z kolei we wtorek otrzymaliśmy najświeższe dane na temat stanu rezerw NBP w październiku.

Jak pewnie pamiętacie, ubiegły rok okazał się rekordowym w całej historii gromadzonych przez Światową Radę Złota danych i banki centralne kupiły 1136 ton złota netto.

Z kolei zliczając pierwsze półrocza na bazie danych kwartalnych, prowadzonych po dwutysięcznym roku, tegoroczne pierwsze półrocze, czyli zielony słupek, również było najlepszym. Za nami trzy zakończone kwartały i okazuje się, że również one zapisują się jako najlepszy okres od kilkunastu lat. Po pierwszych 9 miesiącach banki centralne kupiły 800 ton złota, a więc 14% więcej, aniżeli w analogicznym okresie ubiegłego, rekordowego roku.

Jeśli z kolei odniesiemy tegoroczny III kwartał z zakupami na poziomie 337 ton do zeszłorocznego III kwartału, odnotowano tu spadek na poziomie 27%.

Z uwagi na nieco wyższe ceny złota osłabił się nieco popyt ze strony sektora biżuterii, natomiast mieszany okazał się popyt z sektora inwestycyjnego. W III kwartale o 14% spadł popyt na sztabki i monety, do 296 ton. Natomiast nieco wyhamowały odpływy kapitału z funduszy ETF. O ile przed rokiem w III kwartale zanotowano -244 tony, o tyle teraz odpływ wyniósł 139 ton. Odpływy notowały przede wszystkim fundusze europejskie i amerykańskie.

Niewielki napływ pojawił się z kolei w Azji, co z jednej strony wpisywałoby się w dotychczasowe spostrzeżenia o złocie migrującym z zachodu na wschód, ale z drugiej weźcie też pod uwagę, że na wschodzie zdecydowanie dominują inwestycje w metal fizyczny, a nie ETFy, stąd też widoczny tu czerwony słupek ma charakter kosmetyczny. Porównując z kolei cały popyt inwestycyjny w III kwartale w odniesieniu do analogicznego okresu ubiegłego roku, zanotowano wzrost o 56% do 157 ton.

Jeśli spojrzymy na wybrane kraje i obszary geograficzne, pozytywnie zaskakiwał popyt inwestycyjny w Turcji oraz Chinach. Z kolei na drugim biegunie największy spadek sprzedaży w pierwszych trzech miesiącach tego roku zanotowano w Niemczech. Sprzedaż na poziomie 12 ton oznacza w tej sytuacji 73% spadek, natomiast jako główny powód podawany jest wzrost kosztów utrzymania, przede wszystkim po stronie energii, co skutkuje zmniejszeniem budżetu inwestycyjnego przez gospodarstwa domowe.

Po stronie podaży, ta w III kwartale w stosunku do analogicznego okresu ubiegłego roku wzrosła o 6% do 1267 ton, z czego wydobycie wyniosło 971 ton. Jeśli spojrzymy na okresy pierwszych trzech kwartałów każdego roku na przestrzeni ostatnich 23 lat, ten rok pod względem podaży jest najwyższym, wynoszącym 2744 tony. Pamiętajcie jednak, że po pierwsze wydobycie złota jest niezbyt zmienne, co mam nadzieję widać na wykresie, który teraz oglądacie, a po drugie ma znikomy, cenotwórczy wpływ. Roczne wydobycie musimy bowiem odnieść do ilości złota, jaka już została do tej pory wydobyta.

Według szacunków Światowej Rady Złota z lutego tego roku, do tej pory wydobyto niecałe 209 tys. ton. Z ciekawostek, gdyby taką ilość złota ułożyć w jednym miejscu, odpowiadałaby ona sześcianowi o boku 22 metrów, a mówimy tu o brązowej części tej grafiki. Z kolei szara część reprezentuje szacowane 52 tys. ton, które są już zidentyfikowane, ale jeszcze nie zostały wydobyte. To czy po nie sięgniemy, zależy od opłacalności wydobycia, którą to z kolei warunkować będzie cena złota. Jeśli więc teraz odniesiemy roczne wydobycie złota do złota już wydobytego, to okaże się, że 3500 ton odpowiada za raptem 1,7% podaży z tytułu wydobycia.

Wracając natomiast do interesujących nas najbardziej zakupów banków centralnych, w tym roku jest bardzo głośno o Polsce, która pod względem skali zakupów zajmuje drugie (po Chinach) miejsce. Po pierwszych III kwartałach zakupy NBP wyniosły 105 ton, czego jednak nie widać na nieco niedokładnie wyskalowanej grafice. O tym, że jest to 105 ton wiemy jednak zarówno z miesięcznych danych o aktywach rezerwowych, o czym dowiecie się chociażby przeglądając regularnie naszego Twittera, jak również zostało to odnotowane w tekście raportu Światowej Rady Złota. Pojawiła się w nim również wypowiedź prezesa NBP Adama Glapińskiego, który stwierdził, że jego marzeniem jest zwiększenie udziału rezerw złota do 20% całości rezerw.

Ile obecnie one wynoszą? Tak się składa, że w momencie przygotowywania tego materiału pojawiły się już dane o aktywach rezerwowych NBP za październik. Jak się okazuje, w październiku ponownie zwiększono ilość złota, tym razem o 6,2 tony. Oznacza to, że tegoroczne, rozpoczęte w kwietniu zakupy to łącznie ponad 111 ton, co z kolei przekłada się na podniesienie rezerw złota NBP do prawie 340 ton, a więc ponad 12% całości rezerw.

Otwartą pozostają obecnie dwie kwestie, a więc czy dojście do 20% udziału złota w rezerwach odbędzie się poprzez dalsze jego zakupy, czy też może wzrost ceny posiadanych już rezerw. I druga kwestia, to kiedy zaczniemy wreszcie sprowadzać posiadane złoto do kraju. Póki co z tych 340 ton w kraju, a dokładniej w skarbcach NBP w Warszawie i Poznaniu, znajduje się niecałe 105 ton, co zobaczymy w sprawozdaniu finansowym NBP z końcówki ubiegłego roku. W wypowiedziach medialnych nie udało mi się na razie znaleźć informacji na temat repatriacji tegorocznych zakupów, choć w 2021 roku taką wolę odnośnie kolejnej rundy zakupów złota wyraził prezes Glapiński.

Jak widać banki centralne cały czas chętnie zwiększają swoje rezerwy złota. Niepokoić może natomiast to, dlaczego tak aktywnie tego dokonują. Czy szykują się na jakieś negatywne, geopolityczne wydarzenia, kolejną rundę uderzenia w siłę nabywczą walut fiducjarnych, która miałaby miejsce w przypadku powrotu do luzowania polityki monetarnej, co nawiasem mówiąc w ujęciu globalnym już się dzieje, a może jest to zabezpieczenie na wypadek poważnych zmian w systemie monetarnym, w którym złoto odegra, zresztą nie po raz pierwszy w historii, znaczącą rolę.

Tomasz Gessner