Rola złota: popyt na złoto inwestycyjne, jubilerskie i przemysłowe

Popyt na złoto pochodzi z czterech głównych źródeł. Należy do nich sektor jubilerski i sektor technologiczno-przemysłowy, a wyróżniamy także popyt inwestycyjny oraz popyt oficjalny, czyli zapotrzebowanie ze strony banków centralnych.

Sektor jubilerski – popyt na złoto jubilerskie

W 2015 roku 56% popytu na złoto pochodziło od firm jubilerskich. Wówczas stanowiło to niecałe 2400 ton złota (około 100 miliardów dolarów amerykańskich). Warto wyszczególnić kilka rynków kluczowych dla jubilerskiego złota. Około 33% popytu na wyroby jubilerskie generują Chiny wraz z Hong Kongiem i Tajwanem. Kolejne 27% zapotrzebowania generowane jest przez Indie. Pozostałe istotne rynki to Stany Zjednoczone oraz kraje Bliskiego Wschodu.

W 2016 roku, zgodnie z raportem przygotowanym przez World Gold Council, popyt na złoto w branży jubilerskiej gwałtownie spadł do poziomu 2041 ton. Ten spadek popytu o 15% wynika głównie z 22% spadku popytu w Indiach oraz 17% spadku w Chinach. Warto również podkreślić, że spadki w Indiach nastąpiły mimo przeprowadzonej w kraju reformy walutowej, która doprowadziła do gorączki złota wśród mieszkańców Indii. Główną przyczyną tak dużego spadku popytu były wzrosty ceny złota na rynkach światowych. Średnia cena uncji złota, wyrażona w dolarach amerykańskich, wzrosła z 1160 w 2015 roku do 1250 w 2016 roku, co oznacza ponad 7,5% wzrost średniej ceny uncji złota. Ponadto należy zwrócić uwagę na znaczne osłabienie walut państw głównych rynków złota w stosunku do dolara. Chiński juan od 01.01.2015 do 31.12.2016 osłabił się w stosunku do dolara z 6,17 CNY do 6,94 CNY (około 12,5%), a indyjska rupia z 63,04 INR do 68 INR (około 7,8%). Dodatkowym jednorazowym ważnym czynnikiem dla danych z Indii jest strajk jubilerów w I kwartale 2016 roku, skierowany przeciw nowym regulacjom rządowym.

Powyższe dane pokazują, że na głównych dla jubilerskiego złota rynkach, popyt zachowuje się elastycznie w stosunku do cen w lokalnych walutach.

Sektor technologiczno-przemysłowy – złoto w technologiach

Dużo bardziej stabilnie zachowuje się rynek złota w przypadku sektora technologicznego i przemysłowego, który wynosi około 320 ton rocznie. Większość zapotrzebowania generowana jest przez firmy elektroniczne (około 250 ton złota rocznie). Pozostałe sektory przemysłowe konsumują około 50 ton złota rocznie, natomiast stomatologia wykorzystuje rocznie nie więcej niż 20 ton złota. W kontekście przemysłu elektronicznego bardzo istotny jest fakt, że wzrost wolumenu sprzedaży większości kategorii produktowych kompensowany jest ciągłą miniaturyzacją i optymalizacją półproduktów, również tych zawierających złoto.

Popyt inwestycyjny na złoto

Najważniejszym źródłem popytu na złoto z naszego punktu widzenia jest popyt inwestycyjny. Należy tutaj wyszczególnić i osobno rozpatrzeć dwie kategorie inwestycji w złoto. Są to:

• zakupy fizycznych sztabek i monet bulionowych;
• lokowanie środków w funduszach ETF (Exchange-Traded Fund) opartych na złocie.

Większą i bardziej stabilną częścią popytu inwestycyjnego są sztabki i monety bulionowe. Wśród sztabek dominują te od producentów akredytowanych w stowarzyszeniu LBMA (London Bullion Market Association). Akredytacja LBMA oznacza, że sztabki pochodzące z tych mennic są akceptowane przez animatorów rynku złota w Londynie. W stałej ofercie Tavex posiada sztabki pochodzące z mennic PAMP oraz Valcambi. Sztabki dostępne są w bardzo szerokim spektrum rozmiarowym, od 1 grama (wartość około 150 PLN), przez uncjowe (około 5000 PLN), aż do największych regularnie handlowanych 400 uncjowych (około 12,5 kg złota – równowartość około 2 milionów złotych). Pozwala to na zakupy zarówno w kategorii prezentów, przez indywidualne lokowanie oszczędności, a na inwestycjach bardzo zamożnych osób fizycznych czy funduszach inwestycyjnych kończąc.

Sztabki złota a monety bulionowe

Komplementarne do sztabek monety bulionowe stają się coraz bardziej popularne od 1967 roku. To moment wprowadzenia do obrotu pierwszej uncjowej monety bulionowej – złotego Krugerranda. Moneta ta stanowiła prawdziwą rewolucję na rynku złota inwestycyjnego, ponieważ w Stanach Zjednoczonych zabronione było w tym czasie posiadanie złota. Zakaz nie dotyczył jednak złotej biżuterii i monet pełniących funkcję waluty. Krugerrand jest natomiast randem południowoafrykańskim. Od czasu pierwszej emisji do dziś wybito ponad 52 000 000 uncji Krugerrandów (wliczają się w to monety w mniejszych rozmiarach). Do kluczowych monet bulionowych należy również zaliczyć:

• amerykańskiego Orła;
• chińską Pandę;
• australijskiego Kangura;
• kanadyjskiego Złotego Liścia;
• oraz austriackich Złotych Wiedeńskich Filharmoników.

Popyt na złoto – popularność złotych monet inwestycyjnych

Monety cieszą się szczególnym uznaniem inwestorów indywidualnych z kilku przyczyn. Pierwsza z nich to łatwość weryfikacji prawdziwości monety. Inwestorzy często wybierają jedną popularną monetę, w której lokują swoje oszczędności, ponieważ znają jej zabezpieczenia oraz dokładne wymiary, co znacząco ułatwia regularne inwestycje. Drugą kwestią jest rozpoznawalność monet na całym świecie i dogodne możliwości upłynnienia ich. Dzięki temu, że uznanych monet jest tylko kilka, dystrybutorzy złota znają wszystkie z nich i oferują ceny zbliżone do cen z międzynarodowych giełd – zarówno przy skupie jak i sprzedaży. Kolejnym, nie mniej istotnym aspektem, jest brak numerów seryjnych na monetach, jako że oficjalnie funkcjonują one jako środki płatnicze w krajach, z których pochodzą. Umacnia to pozycję monet jako anonimowego sposobu przechowywania bogactwa w stosunku do sztabek.

Popyt na złote sztabki i złote monety

Wiedząc, na czym polega inwestowanie w fizyczne złoto, możemy przyjrzeć się głównym rynkom i źródłom popytu na sztabki i monety bulionowe na świecie. Tutaj, podobnie jak w przypadku wyrobów jubilerskich, dominują dwa rynki – Indie i Chiny – stanowiące około 40% światowego popytu na złoto inwestycyjne. Rynek złotych sztabek i monet to obecnie około 1000 ton. Analogicznie do rynku jubilerskiego jest on elastyczny cenowo, co można było zaobserwować w 2016 roku, kiedy inwestorzy żwawo zareagowali na spadki cen w IV kwartale, między innymi w Chinach (z 288 juanów do 259 juanów za gram złota).

Rynek złota inwestycyjnego opiera się nie tylko na Azji. Europa, jako całość, jest drugim co do wielkości graczem na rynku, z rocznym popytem na poziomie 196 ton. Tu głównym rynkiem jest rynek niemiecki – w I kwartale 2017 roku Niemcy odpowiadały za import 34,3 ton złota z 60,8 ton w sumie sprzedanych na terenie całej Europy. Niestety brakuje wiarygodnych opracowań dla rynku polskiego.

Złoto a fundusze ETC (Exchange-Traded Funds)

Drugim wymienionym źródłem popytu inwestycyjnego na złoto są fundusze ETF (Exchange-Traded Funds). Są to specyficzne fundusze inwestycyjne, których zadaniem jest odzwierciedlanie zmian cen złota przy zachowaniu możliwie niskich kosztów zarządzania. Jest to najszybszy i stosunkowo najtańszy sposób na dokonanie inwestycji w złoto. W związku z tym, zmiany zapotrzebowania ze strony funduszy są najbardziej dynamiczne. Lokujący w nich pieniądze inwestorzy często operują krótkoterminowo, szybko upłynniając zyski po wzrostach cen, a spadki wykorzystując w celu zwiększenia ilości posiadanego złota. Potwierdzenie może stanowić raport World Gold Council za rok 2016, zgodnie z którym w III kwartale napływ do ETF wyniósł 145 ton, a po IV przekraczał już 660 ton.